Een zinkgat, ook wel verdwijngat of doline genoemd, is een trechtervormige depressie in het landsoppervlak die ontstaat door het instorten van een holte in de ondergrond.
Er zijn verschillende oorzaken voor de vorming van zinkgaten:
Natuurlijke oorzaken:
- Karst: In gebieden met kalksteen kan water de steen langzaam oplossen, waardoor er ondergrondse holtes en gangen ontstaan. Wanneer het dak van zo’n holte instort, ontstaat er een zinkgat.
- Erosie: Stromend water kan grond weg spoelen, waardoor er ondergrondse tunnels en holtes ontstaan. Net als bij karst kan het instorten van deze holtes leiden tot zinkgaten.
- Uitdroging: In gebieden met droge periodes kan de grond krimpen en scheuren. Als er vervolgens regen valt, kan het water in deze scheuren sijpelen en de grond wegspoelen, wat kan leiden tot zinkgaten.
Menselijke oorzaken:
- Mijnbouw: Ondergrondse mijnbouw kan leiden tot het ontstaan van holtes die, wanneer ze instorten, zinkgaten kunnen veroorzaken.
- Ontgronding: Het winnen van grondwater of olie kan ertoe leiden dat de ondergrondse holtes groter worden, wat kan leiden tot instorting en zinkgaten.
- Lekke leidingen: Lekke waterleidingen of riolen kunnen de grond rond de leidingen wegspoelen, wat kan leiden tot de vorming van zinkgaten.
De locatie en de grootte van zinkgaten kunnen variëren. Sommige zinkgaten zijn klein en ondiep, terwijl andere tientallen meters breed en diep kunnen zijn. Zinkgaten kunnen plotseling en onverwachts ontstaan, wat voor gevaarlijke situaties kan zorgen.
In Nederland komen zinkgaten het meest voor in gebieden met karststeen, zoals Limburg en Zuid-Holland. Ook in andere gebieden, zoals de rivierendelta’s, kunnen zinkgaten voorkomen.
Bronnen: