In Nederland is levenslang in principe echt levenslang.
Dit betekent dat de veroordeelde tot aan zijn of haar dood in de gevangenis blijft zitten. Er zijn echter twee uitzonderingen:
- Gratie: De Koning kan gratie verlenen, wat inhoudt dat de straf wordt omgezet in een gevangenisstraf van een bepaald aantal jaren. Dit is in Nederland het enige land in Europa waar levenslang ook echt levenslang kan betekenen.
- Herziening van de zaak: Als er na de veroordeling nieuwe bewijzen aan het licht komen die aantonen dat de veroordeelde onschuldig is, kan de zaak worden herzien. In dat geval kan de rechter de levenslange gevangenisstraf opschorten of zelfs vrijspraak verlenen.
Naast deze twee uitzonderingen is er geen mogelijkheid om vervroegd vrij te komen uit een levenslange gevangenisstraf in Nederland. Er is geen automatische voorwaardelijke invrijheidstelling (vwi) na een bepaald aantal jaren, zoals in sommige andere landen.
Het is dus belangrijk om te benadrukken dat “levenslang” in Nederland echt levenslang kan betekenen, tenzij de Koning gratie verleent of de zaak wordt herzien.